Zagadnienie osobowości unikającej – przesłanki, charakterystyka, diagnostyka, terapia i konsekwencje

Należy pamiętać, że istota ludzka to byt społeczny. Nasze ewolucyjne triumfy mogły mieć miejsce dzięki skomplikowanym sieciom relacji międzyosobowych. W życiu prywatnym i zawodowym wyraźnie widoczna jest konieczność codziennego kontaktu z innymi, co dla wielu z nas nie stanowi wyzwania. Nawet umiarkowany stres spowodowany poznanie nowej osoby czy znalezieniem się w nieznanym otoczeniu nie jest zwykle przeszkodą. Istnieją jednak osoby, dla których spotkania towarzyskie są postrzegane jako nieosiągalne marzenie – mówimy tu o ludziach z osobowością lękliwą, znanej również jako osobowość unikająca.

Zaburzenia osobowości, do których zalicza się osobowość unikającą, są zaburzeniami psychicznymi polegającymi na niewłaściwych wzorcach reakcji na interakcje społeczne. Zwykle pojawiają się one w okresie dojrzewania i mogą być zdiagnozowane przed ukończeniem 18 lat.

Osobowość lękliwa może dotyczyć od 0,5 do 3% populacji globalnej. Jest ona zauważalna zwłaszcza w azjatyckich metropoliach o dużym zagęszczeniu ludzi, gdzie przybiera ekstremalne formy, czasem do tego stopnia, że dotknięte tym problemem osoby nie opuszczają swojego pokoju przez lata i unikają jakiejkolwiek interakcji społecznej. Japońska nazwa dla tego zjawiska to Hikikomori, co oznacza „izolowanie się”. Szacuje się, że aż 50% japońskiej populacji młodzieży (między 13 a 24 rokiem życia) może mieć tendencje do wycofania społecznego.

Osobowość unikająca jest uznawana przez Międzynarodową Statystyczną Klasyfikację Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 jako prawdziwy problem zdrowotny, oznaczony numerem F60.6.